Aktualizowane 16 czerwca, 2025 przez redaktora: Jacek Jacek
Konfucjusz – starożytny chiński filozof i nauczyciel. Twórca konfucjanizmu. Obrońca tradycji, propagator nienagannych manier oraz życia zgodnie z podstawowymi cnotami, realizowanymi w tzw. “pięciu powinnościach” (są to: humanitaryzm, poprawność, praworządność, mądrość, lojalność). Nauczał o moralności i rolach społecznych. Bez dwóch zdań zaliczany do największych mędrców w historii świata. Jakie poglądy na życie miał Konfucjusz? Przeczytaj jego najsłynniejsze cytaty.
Kluczowe pojęcia konfucjanizmu – kontekst dla cytatów
Aby w pełni docenić mądrość Konfucjusza, należy zrozumieć dwa fundamentalne filary jego myśli: Ren i Li.
- Ren (仁) to najważniejsza cnota, tłumaczona jako humanitaryzm, życzliwość czy ludzkość. To głęboka empatia i zdolność do postawienia się na miejscu drugiej osoby. Esencją Ren jest zasada: „Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe”. To wewnętrzny kompas moralny, który powinien kierować każdym działaniem.
- Li (禮) to rytuał, poprawność, etykieta i odpowiednie zachowanie. Dla Konfucjusza nie były to puste formy, lecz zewnętrzny wyraz wewnętrznej postawy Ren. To poprzez Li okazujemy szacunek, podtrzymujemy harmonię społeczną i wiemy, jak zachować się w ramach Pięciu Relacji (władca-poddany, ojciec-syn, mąż-żona, starszy-młodszy brat, przyjaciel-przyjaciel), które stanowią podstawę porządku społecznego.
Kim jest „człowiek szlachetny”? Ideał w myśli Konfucjusza
W wielu cytatach pojawia się postać „człowieka wielkiego” lub „człowieka wyższego”. Jest to tłumaczenie terminu Junzi (君子), który oznacza ideał człowieka w konfucjanizmie. Człowiek szlachetny to nie ktoś, kto urodził się arystokratą, ale ten, kto osiągnął szlachetność ducha poprzez nieustanne samodoskonalenie. Cechuje go dążenie do cnoty, skromność w mowie, ale doskonałość w działaniu. On nie szuka winy u innych, lecz patrzy w głąb siebie. To człowiek, który uczy się przez całe życie, szanuje tradycję i bierze pełną odpowiedzialność za swoje czyny, stając się w ten sposób filarem moralnego społeczeństwa.
Jak zastosować mądrość Konfucjusza w XXI wieku?
Jego nauki, choć mają ponad 2500 lat, są zaskakująco aktualne i mogą być drogowskazem w osobistym i zawodowym życiu.
Weź odpowiedzialność i skup się na samorozwoju
Cytat: „To, czego szuka człowiek wielki, jest w sobie; to, czego szuka człowiek mały, jest w innych” to potężna lekcja brania odpowiedzialności. W kulturze, która często promuje szukanie winy na zewnątrz, Konfucjusz przypomina, że prawdziwa siła i rozwiązanie problemów leżą w nas samych. Zamiast obwiniać szefa, partnera czy system, zadaj sobie pytanie: „Co ja mogę zrobić, aby poprawić tę sytuację? Jak mogę stać się lepszy?”. To fundament prawdziwego samorozwoju.
Traktuj porażkę jako lekcję, a nie koniec drogi
„Nasza największa chwała nie polega na tym, żeby nigdy nie upadać, ale na wznoszeniu się za każdym razem, gdy upadamy„. To esencja rezyliencji i mentalności wzrostu. Dla Konfucjusza porażka nie była powodem do wstydu, ale testem charakteru i okazją do nauki. Każdy upadek to szansa, by praktykować cnotę wytrwałości i odwagi. W świecie, który boi się błędów, ta perspektywa pozwala traktować je jako niezbędny element drogi do mistrzostwa i nauki na błędach.
1. To, czego szuka człowiek wielki, jest w sobie; to, czego szuka człowiek mały, jest w innych.
2. Kiedy rośnie gniew, pomyśl o konsekwencjach.
3. Widzieć, co jest słuszne, a nie robić tego, to brak odwagi lub zasad.
4. Nasza największa chwała nie polega na tym, żeby nigdy nie upadać, ale na wznoszeniu się za każdym razem, gdy upadamy.
5. Trzymaj wierność i szczerość jako pierwsze zasady.
6. Szanuj siebie, a inni będą cię szanować.
7. Cisza to prawdziwy przyjaciel, który nigdy nie zdradza.
8. Przestudiuj przeszłość, jeśli chcesz zdefiniować przyszłość.
9. Mądrość, współczucie i odwaga to trzy powszechnie uznane moralne cechy ludzi.
10. Kto się uczy, ale nie myśli, jest zgubiony! Kto myśli, ale się nie uczy, jest w wielkim niebezpieczeństwie.
Rzuć też okiem na: cytaty Lao Tzu!
11. Człowiek wyższy jest skromny w swojej mowie, ale przewyższa w swoich działaniach.
12. Nie wstydź się błędów i nie rób z nich przestępstw.
13. Ten, kto nie będzie oszczędzał, będzie musiał się męczyć.
14. Jeśli idę z dwoma innymi mężczyznami, każdy z nich będzie moim nauczycielem. Wybiorę dobre strony jednego i będę je naśladował, a złe strony drugiego i poprawię je w sobie.
15. Jeśli zajrzysz do własnego serca i nie znajdziesz w nim nic złego, o co się martwić? Czego się obawiać?
16. Ignorancja jest nocą umysłu, ale nocą bez księżyca i gwiazdy.
17. Łatwo jest nienawidzić, a trudno kochać. Tak działa cały schemat rzeczy. Wszystkie dobre rzeczy są trudne do osiągnięcia, a złe są bardzo łatwe do zdobycia.
18. Człowiek, który zadaje pytanie, jest przez chwilę głupcem, człowiek, który nie pyta, jest głupcem na całe życie.
19. Osoba, która goni dwa króliki, nie łapie żadnego.
20. Jeśli jesteś najmądrzejszą osobą w pokoju, to jesteś w złym pokoju.
Zobacz też cytaty motywacyjne Bruce Lee!
Na moim blogu pokazuje wam alternatywną drogę we wszystkich sferach życia. Sama nimi kroczę i też chce, żebyście poszli ze mną. Zapraszam we wspólną podróż!
