Aktualizowane 16 czerwca, 2025 przez redaktora: Jacek Jacek
Gabor Maté jest urodzonym na Węgrzech kanadyjskim lekarzem, który specjalizuje się w badaniu i leczeniu uzależnień. To także ceniony na całym świecie mówca i autor bestsellerów. Przeczytaj wybrane cytaty Gabora Mate na temat traumy, uzależnień i stresu.
Podejście Maté do uzależnień skupia się na traumie, jakiej doświadczają ludzie na różnych etapach swojego życia, w szczególności w okresie dzieciństwa i dorastania. Zamiast proponowania szybkich rozwiązań na złożone problemy związane z ludzką psychiką, Gabor Maté łączy badania naukowe oraz własne spostrzeżenia i wieloletnie doświadczenie, w celu przedstawienia szerszej perspektywy. Wszystko po to, aby zachęcać do refleksji i pogłębiania tych ważnych tematów. Jego nauki szczegółowo wyjaśniają przyczyny różnych zaburzeń, ale też inspirują i dają nadzieję na to, że można wyjść z uzależnień i trudnych stanów psychicznych.
Nie „dlaczego uzależnienie?”, lecz „dlaczego ból?” – zmiana paradygmatu
Najważniejszą zmianą, jaką proponuje Gabor Maté, jest przesunięcie uwagi z samego zachowania na jego źródło. Jego słynne pytanie „Nie dlaczego uzależnienie? Ale dlaczego ból?” to klucz do zrozumienia jego filozofii. Uważa on, że uzależnienie nie jest wyborem ani moralnym upadkiem, lecz tragiczną próbą samoleczenia. To mechanizm radzenia sobie z przytłaczającym, wewnętrznym bólem, który najczęściej ma swoje korzenie w traumie. Substancja (narkotyk, alkohol) lub zachowanie (hazard, zakupy, praca) staje się jedynym znanym sposobem na uzyskanie chwilowej ulgi i ukojenia, którego zabrakło w kluczowych momentach życia.
Trauma rozwojowa: niewidoczne rany z dzieciństwa
Kiedy Maté mówi o traumie, nie ma na myśli wyłącznie dramatycznych wydarzeń, takich jak przemoc fizyczna czy wojna. Dużą część jego pracy poświęcona jest traumie rozwojowej – subtelnym, ale głębokim zranieniom wynikającym z wczesnodziecięcych doświadczeń. Dla dziecka traumą może być nie tylko obecność czegoś złego (krzyk, przemoc), ale przede wszystkim brak czegoś dobrego – czyli brak emocjonalnej dostępności rodzica, brak poczucia bezpieczeństwa, brak bycia widzianym i akceptowanym bezwarunkowo. Dziecko, aby przetrwać i utrzymać kluczową dla niego więź z opiekunem, tworzy mechanizmy obronne i „fałszywą osobowość” – staje się nadmiernie grzeczne, stara się zadowolić wszystkich, tłumi swoje prawdziwe uczucia. To właśnie ta utrata kontaktu z autentycznym ja jest źródłem głębokiej pustki w dorosłym życiu.
Droga do uzdrowienia: Współczujące Dociekanie (Compassionate Inquiry)
Maté nie pozostawia nas tylko z diagnozą; oferuje również drogę do uzdrowienia. Opracował on metodę terapeutyczną znaną jako Współczujące Dociekanie (Compassionate Inquiry). Jej celem nie jest zmiana zachowania na siłę, ale dotarcie do jego źródła z ogromną dozą współczucia dla samego siebie. To proces, w którym osoba, z pomocą terapeuty lub poprzez głęboką pracę własną, uczy się zadawać sobie pytania: „Co czułem w tamtym momencie?”, „Jaką nieświadomą decyzję o sobie i o świecie wtedy podjąłem?”. Zrozumienie, że destrukcyjne zachowania są jedynie strategią przetrwania zranionego dziecka, pozwala przestać się osądzać i zacząć proces prawdziwej integracji i leczenia. To droga do odzyskania kontaktu z własnymi uczuciami i autentycznym ja, a tym samym do wypełnienia wewnętrznej pustki prawdziwą samoakceptacją i miłością.
Gabor Mate – 18 ciekawych cytatów
1. „Nie wszystkie uzależnienia są zakorzenione w nadużyciach lub traumie, ale wierzę, że wszystkie można przypisać bolesnym doświadczeniom.
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
2. „Próba ucieczki przed bólem powoduje więcej bólu”.
― Gabor Mate
3. „Niemożliwe jest zrozumienie uzależnienia bez pytania, jaką ulgę odnajduje lub ma nadzieję znaleźć osoba uzależniona”.
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
4. „Kiedy ostro osądzam jakąkolwiek inną osobę, dzieje się tak dlatego, że wyczuwam lub widzę w niej odbicie jakiegoś aspektu siebie, którego nie chcę przyznać”.
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
5. „Nie – dlaczego uzależnienie? Ale – dlaczego ból”.
Gabor Mate
6. „Pasja tworzy, uzależnienie pochłania”.
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
7. „Bycie odciętym od naszego naturalnego współczucia wobec siebie jest jednym z największych problemów, jakie możemy cierpieć. Wraz z naszą zdolnością odczuwania własnego bólu idą nasze najlepsze nadzieje na uzdrowienie, godność i miłość.
8. Jeśli ludzie są uzależnieni od zachowań samouspokajających, to tylko dlatego, że w latach młodości nie otrzymali ukojenia, którego potrzebowali.”
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
9. „Sednem każdego uzależnienia jest pustka oparta na skrajnym strachu. Uzależniony boi się i brzydzi się chwilą obecną; pochyla się gorączkowo tylko w kierunku następnego razu, chwili, gdy jej mózg, przesycony jej wybranym narkotykiem, przez chwilę doświadczy siebie jako wyzwolonego z ciężaru przeszłości i strachu przed przyszłością”
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
10. „Nasza konsumpcjonistyczna, zwariowana na punkcie nabywania, działania i wizerunku kultura służy tylko pogłębieniu dziury, pozostawiając nas bardziej pustymi niż wcześniej”.
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
Zobacz też: Rumi – najpiękniejsze cytaty o życiu i miłości TOP 41
11. „To, co nazywamy osobowością, jest często mieszanką prawdziwych cech i przyjętych stylów radzenia sobie, które wcale nie odzwierciedlają naszego prawdziwego ja, ale jego utratę”.
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
12. „Wiele z tego, co nazywamy osobowością, nie jest ustalonym zestawem cech, a jedynie mechanizmami radzenia sobie, jakie osoba nabyła w dzieciństwie”.
― Gabor Mate, Kiedy ciało mówi nie. Koszty ukrytego stresu
13. „Nie świat, nie to, co jest na zewnątrz nas, ale to, co trzymamy wewnątrz, uwięzi nas. Możemy nie być odpowiedzialni za świat, który stworzył nasze umysły, ale możemy wziąć odpowiedzialność za umysł, za pomocą którego tworzymy nasz świat”.
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
14. „Praca duchowa i praca psychologiczna są niezbędne do odzyskania naszej prawdziwej natury. Bez siły psychicznej praktyka duchowa może łatwo stać się kolejnym uzależniającym oderwaniem się od rzeczywistości. I odwrotnie, pozbawieni duchowej perspektywy mamy skłonność do pozostawania w ograniczonej sferze chwytającego się ego, nawet jeśli jest to zdrowsze i bardziej zrównoważone ego”.
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
15. „Czym tak naprawdę jest uzależnienie?To język, który mówi nam o trudnej sytuacji, którą należy zrozumieć”.
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
16. „Uzależnienie jest zawsze kiepskim substytutem miłości”.
― Gabor Mate, Bliskie spotkania z uzależnieniem. W świecie głodnych duchów
17. „Wciąż staramy się zmieniać zachowania ludzi bez pełnego zrozumienia, jak i dlaczego te zachowania się pojawiają”.
― Gabor Mate
18. „Jedną ze wspólnych cech wielu chorób jest stan zapalny, działający jako rodzaj nawozu dla rozwoju choroby. Odkryliśmy, że kiedy ludzie czują się zagrożeni, niepewni – zwłaszcza przez dłuższy czas – nasze ciała są zaprogramowane tak, aby włączały geny zapalne”.
― Gabor Mate, Mit normalności: trauma, choroba i uzdrowienie w toksycznej kulturze
To może Cię zainteresować: TOP 25 cytatów Winstona Churchilla, które dadzą ci do myślenia
Na moim blogu pokazuje wam alternatywną drogę we wszystkich sferach życia. Sama nimi kroczę i też chce, żebyście poszli ze mną. Zapraszam we wspólną podróż!
